15 tips voor een mentaal gezonde afdeling

Als manager ben je verantwoordelijk voor het creëren van een positieve werkomgeving waarin de mentale gezondheid en het welzijn van je teamleden centraal staan. Het is essentieel om te erkennen dat medewerkers vaak te maken hebben met diverse uitdagingen op zowel persoonlijk als professioneel vlak. Hoe zorg je er als manager voor dat jouw medewerkers toch met plezier naar hun werk blijven gaan en niet overspannen thuis komen zitten? Op basis van uitgebreid onderzoek en jarenlange ervaring binnen de GGZ heeft psychiater, wetenschapper en auteur Remke van Staveren daar iets op bedacht: de Mentale Schijf van Vijf! Wat deze Mentale Schijf van Vijf inhoudt en 3 tips per element over voor hoe je deze kan inzetten op de werkvloer lees je in dit artikel.

De Mentale Schijf van Vijf

We kennen allemaal de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum. Dit is een gids voor een gebalanceerd dieet en focust op het lichamelijke welzijn van de mens. De Mentale Schijf van Vijf biedt een waardevol raamwerk voor het bevorderen van het mentale welzijn van medewerkers. Waar de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum de belangrijkste voedingsgroepen benadrukt, richt de Mentale Schijf van Vijf zich op de essentiële elementen die de mentale gezondheid voeden: gezien worden, erkend worden, erbij horen, ertoe doen en iets doen dat ertoe doet.

Gezien worden

In de Behoeftepiramide beschrijft psycholoog Abraham Maslow sociale contacten, na lichamelijke behoeften en veiligheid en zekerheid, als derde belangrijkste behoefte van de mens. Deze behoefte is gericht op het verlangen naar sociale verbinding, interactie en betrokkenheid met anderen. Op de werkvloer verlangen medewerkers naar gezien worden en waardering. Het vervullen van deze behoefte draagt bij aan het versterken van het zelfvertrouwen, het bevorderen van betrokkenheid en het verhogen van de tevredenheid op de werkvloer.

Persoonlijke aandacht: Neem de tijd om je medewerkers goed te leren kennen. Plan één-op-één gesprekken in waarin je hun interesses, doelen en ambities bespreekt. Blijf deze check-ins regelmatig doen, om ook de voortgang, uitdagingen en persoonlijke doelen van de medewerker te bespreken.
Deel successen: Bespreek individuele successen tijdens teambijeenkomsten. De medewerker zal zich gezien en gewaardeerd voelen. De rest van het team kan leren van de successen van hun collega’s en worden hiermee gemotiveerd om ook mooie resultaten te behalen.
Luister actief: Toon oprechte interesse in je medewerkers. Luister naar de zorgen, behoeften en ideeën en neem de feedback van je teamleden serieus.

Erbij horen

Een gevoel van erbij horen is een cruciale behoefte binnen de sociale laag van de Behoeftepiramide, en is van groot belang op de werkvloer. Door een inclusieve en ondersteunende werkcultuur te creëren, waarin open communicatie, respect voor diversiteit en gelijke kansen centraal staan, kunnen managers ervoor zorgen dat medewerkers zich verbonden, gewaardeerd en geaccepteerd voelen. Dit gevoel van verbondenheid zorgt voor een werkomgeving waarin medewerkers kunnen groeien en gemotiveerd zijn om bij te dragen aan de organisatiedoelen.

Teambuildingsactiviteiten: Organiseer teambuildingsactiviteiten, bedrijfsuitjes of borrels. Op deze manier kunnen je medewerkers elkaar op een (informele) manier leren kennen, wat bijdraagt aan het groepsgevoel.
Stimuleer samenwerkingen: Creëer een cultuur waarin teamleden worden aangemoedigd om ideeën uit te wisselen, elkaar te ondersteunen en gezamenlijk doelen te bereiken.
Mentorprogramma: Implementeer een mentorprogramma binnen het team, waarbij ervaren teamleden als mentoren optreden voor nieuwe of junior teamleden. Dit zorgt voor een gevoel van begeleiding en ondersteuning, waardoor nieuwe teamleden zich sneller kunnen integreren in het team en zich verbonden voelen.

Erkend worden

De vierde laag in de Behoeftepiramide van Maslow beschrijft de behoefte aan erkenning en waardering. De mens streeft in deze laag naar het krijgen van respect van anderen, prestige, succes, prestaties en het ontwikkelen van een positief zelfbeeld. Op de werkvloer betekent dit dat werknemers graag erkend en gewaardeerd worden voor hun inspanningen en behaalde resultaten.

Positieve feedback: Moedig peer-to-peer erkenning aan, waar teamleden elkaar positieve feedback geven en waardering uiten voor elkaars bijdragen. Neem daarnaast de tijd om individuele sterke punten en vaardigheden te benadrukken en stimuleer de groei en ontwikkeling van teamleden
Erkenningssysteem: Implementeer een gestructureerd erkenningssysteem waarin bijzondere prestaties en bijdragen beloond worden. Dit kan variëren van kleine tokens van waardering, zoals bedankkaartjes of erkenning op een prikbord, tot meer formele beloningen zoals een maandelijkse "medewerker van de maand" of een jaarlijkse erkenningsevenement. Dit creëert een cultuur waarin erkenning en waardering een integraal onderdeel zijn van de werkomgeving.
Inclusieve erkenning: Zorg ervoor dat erkenning inclusief en divers is. Het is belangrijk om alle teamleden gelijkwaardig te erkennen, ongeacht hun functie, achtergrond of persoonlijke kenmerken. Moedig teamleden aan om ook de kleine, dagelijkse bijdragen van hun collega's op te merken en te waarderen. Creëer een cultuur waarin iedereen zich gezien en erkend voelt voor hun unieke bijdrage aan het team.

Ertoe doen

Zodra alle andere behoeften vervuld zijn, verlangt de mens als laatste naar zelfrealisatie, dit is de top van de Behoeftepiramide. Deze laag vertegenwoordigt de behoefte aan zelfactualisatie, het verlangen om het volledige potentieel te bereiken, persoonlijke groei, zelfontplooiing en het vinden van betekenis en voldoening in het leven. Het gaat om het nastreven van persoonlijke doelen, creativiteit, zelfbewustzijn en het vervullen van individuele waarden. Binnen jouw afdeling willen jouw medewerkers ertoe doen. Ze willen een zinvolle impact hebben en het gevoel krijgen dat hun werk en bijdragen van betekenis zijn.

Persoonlijke doorgroeikansen: Bied mogelijkheden voor groei en ontwikkeling aan teamleden. Dit kan variëren van het aanbieden van trainingen en workshops tot het stimuleren van persoonlijke ontwikkelingsplannen. Door teamleden te ondersteunen bij het verbeteren van hun vaardigheden en het behalen van hun professionele doelen, laat je zien dat je hun groei waardeert en erkent.
Uitdagende projecten: Bied je medewerkers de mogelijkheid om deel te nemen aan uitdagende projecten die aansluiten bij hun interesses en vaardigheden. Het bieden van uitdagende taken en verantwoordelijkheden geeft teamleden het gevoel dat ze een waardevolle bijdrage leveren en stimuleert hun persoonlijke groei.
Verantwoordelijkheid: Geef je medewerkers een gevoel van autonomie en verantwoordelijkheid door hen de mogelijkheid te geven zelfstandig beslissingen te nemen en invloed uit te oefenen op hun werk. Moedig ze aan om initiatief te tonen, problemen op te lossen en nieuwe ideeën te implementeren. Dit geeft teamleden het gevoel dat ze een belangrijke rol spelen en bijdragen aan de groei en successen van het team.

Iets doen dat er toe doet

Iets doen dat er toe doet is het laatste element in de Mentale Schijf van Vijf en sluit goed aan bij de top van de Behoeftepiramide. Jouw medewerkers hebben het verlangen om werk te verrichten dat een diepere betekenis heeft en bijdraagt aan iets groters dan zijzelf. Ze willen inzien hoe hun werk bijdraagt aan de resultaten van het team, de afdeling en het bedrijf.

Bedrijfsresultaten: Zorg ervoor dat je medewerkers begrijpen hoe hun individuele resultaten bijdragen aan de algehele bedrijfsresultaten. Communiceer regelmatig over de voortgang en successen van het team en benadruk de specifieke impact die de inzet van teamleden heeft gehad.
Maatschappelijke impact: Breng de maatschappelijke impact van het werk dat het team doet onder de aandacht. Leg uit hoe de producten, diensten of processen van de organisatie bijdragen aan het welzijn van klanten, de samenleving of het milieu. Dit geeft een gevoel van betekenis en voldoening, omdat teamleden weten dat ze een verschil maken in de wereld om hen heen.
Eigen inbreng: Moedig medewerkers aan om met nieuwe ideeën te komen en initiatief te tonen. Geef medewerkers de ruimte en vrijheid om met innovatieve oplossingen te komen en stimuleer ze om nieuwe benaderingen te verkennen. Dit geeft medewerkers het gevoel dat hun ideeën en bijdragen ertoe doen en dat ze een waardevolle rol spelen in het vormgeven van de organisatie.

Een mentaal gezonde afdeling

Het creëren van een mentaal gezonde afdeling is een voortdurend proces dat begint bij de erkenning van de behoeften van je medewerkers. Door te zorgen dat ze zich gezien voelen, erbij horen, erkend worden, ertoe doen en iets kunnen doen dat ertoe doet, leg je een stevig fundament voor een positieve werkomgeving. Hanteer de Mentale Schijf van Vijf en implementeer de praktische suggesties om je medewerkers te motiveren, hun betrokkenheid te versterken en bij te dragen aan hun mentale welzijn, zodat jullie samen het maximale uit het team kunnen halen en de beste resultaten kunnen bereiken.

Ben je benieuwd hoe we dit bij SUSA doen of hoe SUSA jouw organisatie hierin kan ondersteunen? Neem contact met ons op, dan bekijken we graag samen de mogelijkheden.